Czy są patomorfolodzy specjalizujący się w chorobach nowotworowych?

Podczas 6-letniego specjalistycznego kształcenia wszyscy patomorfolodzy uczą się rozpoznawać każdy rodzaj raka w próbkach tkanek. Ponadto w tak zwanych centrach chorób piersi odbywają się dodatkowe szkolenia w zakresie diagnozowania raka piersi.

Jakie kroki poprzedzają postawienie diagnozy przez patologa?

Próbka, w przypadku raka piersi biopsja punkcyjna z piersi, jest wysyłana do zakładu patologii w ciekłej formalinie. Formalina konserwuje materiał próbki, a próbka powinna być przechowywana w niej przez 24 godziny. 

W ramach dalszego przetwarzania próbki są mierzone i umieszczone w kasetach do zatapiania (oznaczonych numerem próbki, co zapewnia przypisanie do odpowiedniej pacjentki). Kolejnym etapem przetwarzania jest odwodnienie materiału, które odbywa się w specjalnych maszynach przez kilka godzin, zwykle w nocy. Następnego dnia próbka tkanki jest zatapiana w parafinie (materiale podobnym do wosku świecy), a po schłodzeniu przygotowywane są mikrometrowe skrawki. Skrawki te są montowane na szklanych szkiełkach i częściowo barwione. Po krótkim okresie suszenia są one dostarczane do patologów, którzy je badają. Z reguły badanie materiału próbki po raz pierwszy trwa około 48 godzin.

Kto przetwarza próbkę tkanki?

Próbka jest przetwarzana przez personel techniczny (zgodnie z określonymi standardami), tj. przygotowywana do diagnozy. Wyspecjalizowani patolodzy diagnozują próbkę tkanki.

Diagnoza patologiczna jest jednym z najważniejszych kroków medycznych, nie tylko w kontekście diagnozy raka, ale także w odniesieniu do planowania terapii. Czy w związku z tym próbki tkanek są zawsze badane przez kilku patologów, czy zazwyczaj przez jednego?

Rak piersi (rak gruczołu sutkowego/gruczolakorak) jest rozpoznawany wizualnie w ponad 80 % przypadków, może go zdiagnozować każdy specjalista w dziedzinie patologii. Pozostałe 20 % przypadków, które są bardziej skomplikowane, są omawiane kolegialnie. Im trudniejszy i bardziej złożony przypadek, tym więcej lekarzy go ogląda. 

Co się dzieje, jeśli patolog nie ma pewności co do diagnozy?

Wtedy przypadek jest omawiany kolegialnie. Ponadto problem omawia się również z lekarzami kierującymi / ginekologami.

Co można ustalić w badaniu histopatologicznym?

Oprócz diagnozy, czy guz jest złośliwy, czy łagodny, można zbadać różne parametry pod kątem możliwych terapii. W tym celu wykonuje się tak zwane barwienia immunohistochemiczne, które pokazują, czy guz tworzy receptory hormonalne (estrogen i progesteron) na powierzchni komórki i jak intensywny jest podział komórek (miara tempa wzrostu).

W podobny sposób na próbce wykonywany jest również test typu Herceptin. Barwienie to odbywa się w certyfikowanych urządzeniach – zwykle w nocy.

Komu przekazywane są wyniki?

Kompletne wyniki badania próbki tkanki są przesyłane do lekarza specjalisty przesyłającego próbki.

Czy patolodzy wchodzą w skład konsylium onkologicznego?

Patolodzy są zobowiązani do uczestniczenia w interdyscyplinarnych konsyliach onkologicznych i stanowią integralny element dyskusji i procesu podejmowania decyzji dotyczących indywidualnej, dostosowanej do pacjenta terapii.

Czy może się zdarzyć, że nie będzie wystarczającej ilości materiału tkankowego do postawienia diagnozy?

Zdarza się to bardzo rzadko, ponieważ tylko doświadczeni lekarze wykonują biopsje punkcyjne. W najgorszym wypadku biopsja będzie musiała zostać powtórzona.